مؤسسه پیام آوران ساحل امید

سرمقاله هفته نامه همشهری محله منطقه ۲ تهران به قلم آقای شهرام مبصر مدیرعامل موسسه ساحل امید در روز چهارشنبه مورخ ۴ اسفندماه ۹۵ منتشر شد.

بیست سال پیش که در اثر حادثه‌ای ناگهانی دچار معلولیت شدم، به دلیل محل سکونتمان در محله شهرآرا چند بار با ویلچر، همراه برادر و دوستانم به پارک شهرآرا رفتم. هر بار که به این پارک می‌رفتم، ناهمواری معابر و ورودی‌ها، مشکلات و موانع زیادی را بر سر راهم ایجاد می‌کرد…

هر لحظه شاید فردی در اثر یک حادثه یا بیماری، دچار معلولیت شود و این احتمالی برابر برای تمام شهروندان یک جامعه است. فرقی هم نمی‌کند که آن فرد ورزشکار، پزشک، تاجر، سیاستمدار یا کارگر ساده باشد. اما معلولان باور دارند که معلولیت پایان راه نیست. اگر کمی بهتر نگاه کنیم خواهیم دید افراد زیادی در سطح جامعه هستند که با وجود معلولیت‌های مختلف پا به پای دیگران زندگی می‌کنند. درس می‌خوانند و تا مقاطع بالای تحصیلی به دانششان می‌افزایند، کار می‌کنند، ازدواج می‌کنند و همچون دیگران برای داشتن زندگی بهتر تلاش می‌کنند. کاش کمی بهتر نگاه کنیم! شاید این افراد در همسایگی خود ما باشند. اما تا به حال چقدر به این موضوع توجه کرده‌ایم که همه ما شهروند همین شهریم و دارای حقوق شهروندی یکسان و برابر. حقوقی همچون امکان‌‌‌ تردد راحت و ایمن در سطح شهر و استفاده راحت و آسان از اماکن، فضاهای شهری و وسایل حمل‌ونقل عمومی، ورود به ساختمان دانشگاه بدون ترس از پله‌ها، اشتغال، ازدواج و… که متأسفانه افراد معلول تا حدودی از این حقوق اولیه خود بی‌نصیب مانده‌اند. در سال‌های اخیر شاهد رخ دادن اتفاقات خوب و مبارکی هستیم و امید آن داریم که با تداوم و استمرار آنها کم‌کم افراد معلول جامعه هم از حقوق شهروندی برابر با بقیه هموطنان خود برخوردار شوند. در این میان می‌توان به برگزاری مراسم باشکوه ازدواج ۱۱۰ زوج جوان در برج میلاد اشاره کرد که این یکی از همان اتفاقات خوب است که می‌تواند نشان‌دهنده توانایی‌ها و البته نیازهای این قشر از جامعه باشد. فقط کافی است که همیشه یادمان باشد که همه ما شهروند همین شهریم و برخوردار از حقوق یکسان و برابر. به قول سهراب، چشم‌ها را باید شست‌ـ جور دیگر باید دید.

شهرام مبصر / مدیرعامل موسسه ساحل امید

منبع: روزنامه همشهری

جناب آقای سیامک صدیقی خبرنگار همشهری محله منطقه ۲ تهران، در راستای تهیه گزارش از مسابقات ورزشی جام رمضان ( ویژه افراد دارای معلولیت) برگزار شده توسط موسسه ساحل امید با آقای شهرام مبصر مدیر عامل این موسسه گفتگویی داشته اند که در زیر متن منتشر شده آن را در هفته نامه همشهری محله چهارشنبه ۲۶ خردادماه ۱۳۹۵ با عنوان “جای پای رابین هود” می‌خوانید. با سپاس فراوان از سرکار خانم باقرپور دبیر محترم و جناب آقای صدیقی خبرنگار محترم همشهری محله منطقه ۲ تهران و همکاران محترمشان در این مجموعه از همشهری محله.

نخستین نکته‌ای که جلب توجه می‌کند، دو سیبل بزرگ است و عده‌ای که با تیر و کمان بی‌وقفه به سمت آن تیر می‌اندازند…

یک دورهمی که نام جام رمضان معلولان را برای آن انتخاب کرده بودند، بهانه‌ای بود تا بیش از ۲۰۰ معلول دور هم جمع شوند و با تفنگ و تیر و کمان چند ساعتی با یکدیگر رقابت کنند.

در میان معلولان از کودک ۵ساله تا پیرمرد ۷۰ ساله با علاقه‌مندی خاصی تیر و کمان دست می‌گیرند و به سمت سیبل مقابل نشانه می‌روند. معلولان جسمی-حرکتی، ذهنی و حتی نابینا که سیبل را نمی‌بینند، بلکه فقط حس می‌کنند.

دست‌های ناتوانی که تیر را به نزدیک‌ترین دایره در میانه سیبل شلیک می‌کند، باعث شگفتی مربیانی می‌شود که برای آموزش هر معلول تنها یک دقیقه زمان گذاشته‌اند.

در بخش پایانی وقتی امتیاز برترین‌ها اعلام می‌شود، شگفتی‌ها نیز به اوج می‌رسد؛ در دارت و تیر و کمال امتیازهای ۹۳ و ۹۵ از ۱۰۰ و در تیراندازی امتیاز ۴۹ از ۵۰ آن هم برای تیراندازهای مبتدی که تاکنون تجربه تیراندازی نداشتند، واقعا عجیب است و از استعدادهایی حکایت می‌کند که به دلیل بی‌توجهی‌ها هدر می‌رود.

اما وقتی پای صحبت معلولان بنشینید، به تنها چیزی که فکر نمی‌کنند، همین استعدادهایی است که می‌توانست با هدایت بهتر و مدیریت برنامه‌ریزی شده، دستاوردهای فردی و اجتماعی بسیاری به همراه داشته باشد. بسیاری از معلولان به این‌ها فکر هم نمی‌کنند، آن‌ها در اولویات زندگی لنگ مانده‌اند.

کسی از حقوق شهروندی معلولان خبر ندارد

۲۰۰ معلولی که امروز برای مسابقه جام رمضان معلولان دور هم جمع شده‌اند، عضو گروه مردم نهادی هستند که مدیرعامل آن نیز روی ویلچر نشسته است. شهرام مبصر، موسس ان.جی.او پیام آوران ساحل امید وقتی از اولین هدف شکل گیری این مجموعه در سه سال قبل صحبت می‌کند، می‌توان به میزان تنهایی و فراموشی معلولان پی برد.

او می‌گوید: هدف ما این است که معلولان را تشویق کنیم از خانه‌هاشان بیرون بیایند.

۱۱درصد جامعه با معلولیت مواجه هستند

در واقع تلاش اصلی این ان.جی.او که با مجوز سازمان بهزیستی کشور تشکیل شده است و بیش از ۱۵۰۰ عضو دارد، این است که با طراحی مسابقات ورزشی و تورهای گردشگری، زمینه‌ای را برای دورهمی معلولان فراهم کند تا آن‌ها بیشتر به جامعه‌ای بیایند که خودشان عضوی از آن هستند.

برای اینکه عمق فاجعه آشکارتر شود، آمارهایی را مرور می‌کنیم که کیوان دواتگران مدیرکل توانمندسازی معلولان بهزیستی ارائه داده است: ۱۱درصد جامعه ما دارای درجاتی از معلولیت خفیف، متوسط و خیلی شدید هستند و بالغ بر چهار درصد کل جامعه را معلولیت‌های شدید و خیلی شدید به خود اختصاص می‌دهند.

وی با اشاره به معلولان ضایعه نخاعی که بسیاری از آن‌ها بر اساس حادثه یا تصادف دچار این معلولیت شده‌اند، می‌گوید: ما بالغ بر ۱۷ هزار پرونده معلولان ضایعه نخاعی در بانک اطلاعاتی سازمان بهزیستی داریم. این تعداد پرونده تقریبا یک سوم تا یک چهارم پرونده‌های کل کشور را تشکیل می‌دهند یعنی آمار ضایعه نخاعی باید چهار برابر این تعداد ثبت شده باشد.

مبصر هم دست روی همین نقطه می‌گذارد: ممکن است در همسایگی ما معلولانی زندگی کنند که ما نسبت به آن‌ها نه اطلاعی داریم و نه حقوق آن‌ها را رعایت می‌کنیم، غافل از اینکه هر کدام از ما یا نزدیکان مان ممکن است بر اثر یک حادثه یا بیماری دچار معلولیت شویم.

وی تاکید می‌کند: مهمترین انتقاد ما بی‌توجهی به حقوق شهروندان معلول است که بیشتر آن هم حاصل عدم اطلاع رسانی دقیق است. از پارک کردن خودرو در مسیر عبور معلولان بگیرید تا اشغال فضای مخصوص آن‌ها در وسایل نقلیه عمومی و… باید مردم را نسبت به حقوق جامعه معلولان آگاه‌تر کرد.

اشتغال، نیاز اصلی معلولان

چندی پیش مقام معظم رهبری در دیدار با نمایندگان مجلس دهم، حل موضوع رکود و اشتغال از طریق رونق تولید داخلی را از اولویت های اصلی و بسیار مهم در بخش اقتصاد برشمردند و خاطرنشان کردند: خجلت و شرمندگی نظام از بیکاری یک جوان، از خجلت و شرمندگی جوان بیکار در خانواده خود، بیشتر است، بنابراین باید برای حل این مشکل، اقدامات جدی انجام شود.

بیکاری و رکود دو موضوع اصلی کشور در سال‌های اخیر است، اما در این میان وضعیت معلولان به مراتب بدتر و حتی بی‌مهری‌ها نسبت به آن‌ها غیرقابل اغماض است.

در فصل پنجم قانون کار در ماده ۱۱۹، وزارت کار و امور اجتماعی موظف شده نسبت به ایجاد مراکز خدمات اشتغال در سراسر کشور اقدام کند و مراکز خدمات موظفند تا ضمن شناسایی زمینه‌های ایجاد کار و برنامه‌ریزی برای فرصت‌های اشتغال نسبت به ثبت‌نام و معرفی بیکاران به مراکز کارآموزی (در صورت نیاز به آموزش) یا معرفی به مراکز تولیدی، صنعتی، کشاورزی و خدماتی اقدام کنند.

در تبصره دیگری از این ماده قانونی آمده است مراکز خدمات اشتغال در مراکز استانها موظف به ایجاد دفتری تحت عنوان دفتر برنامه‌ریزی و حمایت از اشتغال معلولین خواهند بود و تمامی موسسات در این ماده موظف به همکاری با دفاتر مزبور هستند.

همچنین دولت موظف است تا در ایجاد شرکتهای تعاونی (تولیدی، کشاورزی، صنعتی و توزیعی)، معلولین را مورد حمایت قرار داده و در تبصره دیگری نیز به این موضوع اشاره دارد که وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است تا آئین‌نامه‌های لازم را در جهت برقراری تسهیلات رفاهی مورد نیاز معلولین شاغل در مراکز انجام کار با نظرخواهی از جامعه معلولین ایران و سازمان بهزیستی کشور تهیه و به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی برساند.

اما با وجود این قوانین، اشتغال برای معلولان با حاشیه‌های بسیاری همراه است.

هادی افخمی، معلول جسمی حرکتی است با ضعف عضلانی در دست و پا. معلولیت او از سن ۱۸سالگی پیشرفت کرده و او در سن ۳۶سالگی بدون تجربه تیراندازی با کمان، دیگران را متوجه استعداد خود در این بخش کرده است. او در بین معلولان بالاترین امتیاز را در تیراندازی با کمان به دست آورده است.

وقتی پای صحبت او که با همسر معلول و کودکش به مسابقات آمده، بنشینید، علی‌رغم علاقه‌مندی اش برای ادامه تیراندازی با کمان، سخن را به جای دیگری می‌برد؛ به سال‌ها بیکاری و دردی که از آن کشیده است.

می‌گوید: بسیاری از معلولان تحصیلات دانشگاهی دارند، در آزمون‌های استخدامی پذیرفته می‌شوند اما هنگامی که برای مصاحبه حضوری می‌روند به صرف معلول بودن، آن‌ها را کنار می‌گذارند.

همین که بفهمند معلولیم، کنار گذاشته می شویم

او ادامه می‌دهد: کسی از کار و توانمندی ما نمی‌پرسد، همین که بفهمند معلول هستیم، کنار گذاشته می‌شویم. الان بسیاری از معلولان با وجود توانمندی و مدارک دانشگاهی، در شغل‌هایی مانند تلفنچی مشغول کار هستند.

سراغ بقیه برگزیدگان هم که بروید، صحبت از بیکاری است و نبود عدالت در استفاده از امکانات فضای شهری و اشتغال. قوانین مشکلی ندارد، جای خالی ضمانت اجرایی در آن‌ها فریاد می‌زند.

منبع: مهر